بازار مواد مخدر در ایران

مقاله حاضر مروری است بر تاریخچه بازار تریاک و هروئین در ایران، همراه با ارائه آمارهای جدید مربوط به قاچاق مواد، و عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضا، و نیز تحلیلی است از کمّی بازار مواد. در این تحلیل، به عوامل اقتصادی، انگیزه‌های عرضه و تقاضای مواد، توقیف محمولـه‌ها و ویژگیهای اقتصادی ـ اجتماعی مصرف‌کنندگان و خرده‌فروشان پرداخته و نشان داده شده است که این عوامل در شکل‌گیری ارزش مالی، عملکرد بازار و انگیزه‌های شخصی افراد، به‌ویژه جوانانی که از گروههای مختلف اجتماعی ـ  اقتصادی هستند، مؤثرند. رابطه عاطفی متقابل میان والدین و فرزندان در فرهنگ ایرانی همچنان قوی و مستحکم است و به‌همین دلیل، با رواج اعتیاد در میان جوانان، بر فشار خانواده‌ها به دولت برای کنترل مواد و مبارزه با قاچاق آن افزوده می‌شود؛ و از آنجایی که بر طبق ایدئولوژی رسمی شیعه (با توجه به تفسیر اغلب روحانیون)، شیوع مواد ناشی از توطئه دشمنان به‌منظور تضعیف امت اسلامی است، دولت اقدام به ایجاد نظارت بر مواد کرد. تلفات انسانی و خسارات اقتصادی سنگین ناشی از مصرف و قاچاق مواد در سال باعث شد که توجه دولت در مرحله اول به سمت مهار عرضه مواد معطوف گردد. به‌اعتقاد مؤلف، دولت به‌واسطه دیدگاههای کشورهای غربی، به‌ویژه در زمینه لزوم رعایت حقوق بشر، مجبور به همراهی و قبول مسئولیت در زمینه کنترل مواد شده است.